Smooth newts hibernate in a coot's nest!

27 dec, 2022

[English summary below]
Bij Naturalis werken verschillende dieren experts: de één onderzoekt vogels, de ander bestudeert zoogdieren en weer een ander werkt aan amfibieën (hoi!) of reptielen. Dan heb je ook nog experts op het gebied van insecten, spinachtigen, weekdieren, sponzen: ga zo maar door! Vaak vormt ieder onderzoeksteam daarom een beetje een eigen 'bubbel' met een specifieke expertise. Maar gelukkig 'versmelten' de bubbels nog al eens met elkaar, namelijk als de fascinerende werelden van verschillende dieren onverwachts samenkomen. Dit was precies het geval bij een meerkoetnest onderzoek, waar ik plots aan mee kon helpen als salamanderexpert.

Mijn collega-promovendus Auke-Florian Hiemstra onderzoekt bij Naturalis de inhoud van de nesten van meerkoeten (Fulica atra). Doordat wij mensen (helaas) nogal veel afval en plastic in het milieu achterlaten, komen de onderzoekers die materialen steeds vaker tegen in de meerkoetnesten. Auke-Florian en zijn teamgenoten spitten daarom al jaren allerlei watervogelnesten door om te onderzoeken wat de vogels, met de focus op meerkoeten dus, vandaag de dag graag gebruiken als nestmateriaal. Samen met een biologiestudent uit zijn team, Atze van der Goot, was hij vorig jaar in de winter in de grachten van Leiden op zoek naar oude, verlaten vogelnesten. En toen troffen ze iets aan wat - voor zover bekend - nog niemand eerder heeft gezien: een groep kleine watersalamanders (Lissotriton vulgaris) overwinterend ín zo een nest! [Tekst gaat verder na foto]

Het was al bekend dat nesten van meerkoeten en andere watervogels niet alleen nuttig zijn voor de vogels zelf. Het blijken namelijk ware hotspots voor biodiversiteit. Met andere woorden: er leven allerlei andere soorten organismen in en omheen, varierend van bloedzuigers, mijten en wormen tot aan kikkers, woelmuizen, krabben en zelfs waterslangen. En nu kunnen watersalamanders dus ook op het lijstje! Dat betekent dat mijn collega's voortaan extra voorzichtig zullen zijn met het verzamelen van nesten in de winter, om mogelijk overwinterende watersalamanders niet te verstoren. Wij adviseren dan ook dat watervogelnesten voortaan sowieso met meer voorzichtigheid verwijderd worden, want ze zijn wellicht bewoond!

Het regent publicaties
Ik hielp met het schrijven over deze unieke vondst. We publiceerden op 1 december een wetenschappelijke 'Natural History Note' in het blad 'Herpetological Bulletin', te vinden via de bovenste groene button hieronder. Onlangs werd hierover een blog gepubliceerd op Nature Today (zie de middelste groene knop). Ik vond het super leuk om hieraan bij te hebben gedragen: ik hielp met informatie over de salamanders, waar mijn collega's nu meer over weten - en tegelijkertijd heb ik zelf meer geleerd over meerkoeten en hun nesten! Van mij mogen de onderzoeksbubbels dus wel vaker samensmelten.

Overigens werden er vanuit 'mijn eigen onderzoeksbubbel' op diezelfde dag nóg vier (!) andere artikelen gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'Amphibia-Reptilia': over 'alienachtige amfibieën'. Heb je dit even gemist deze maand, maar ben je wel nieuwsgierig? Lees hier dan gauw meer over via de onderste, groene button!

English: Last week my colleagues Auke-Florian Hiemstra and student Atze van der Goot and I published an article about smooth newts (Lissotriton vulgaris) that were observed hibernating in a coot's nest! This was a remarkable find and, to our knowledge, it is the first time described in literature that a coot's nest functions as a newt hibernaculum. Waterfowl nests are known to be biodiversity hotspots, as they can provide a home to other organisms besides the birds themselves: worms, crabs, insects, mites, leeches, frogs, water voles, and even water snakes. And now (semi-aquatic) salamanders can be added to that list as well!

You can read more about it through the first green button above, which leads directly to the 'Natural History Note' that we wrote for 'The Herpetological Bulletin'. Nature Today recently wrote an article about our discovery, too (link through the middle, green button). The Nature History Note was, by the way, not the only paper I co-authored that was released last month! Namely, on the same day the coot's nest article was published, four (!) other papers from my research team appeared in the scientific journal 'Amphibia Reptilia' as well. Those papers are about 'alien' amphibians. Did you miss those, but are you curious now? Don't hesitate, and follow the third green button above!