"Ik besloot meer te leren over de natuur en het DNA van dieren"

Ik begon twaalf jaar geleden aan de Bachelor Biologie opleiding aan de Universiteit van Utrecht. Na jaren in de collegebanken te hebben gezeten en een boeiend veldwerkseizoen te hebben meegemaakt in Costa Rica, besloot ik een dubbel Master programma te volgen aan de Universiteit van Wageningen. Daar kon ik meer leren over de natuur en het DNA van dieren. Sinds ik mijn Master diploma op zak heb, heb ik al mogen werken als geneticus, ecologisch adviseur, en wetenschapscommunicator. En nu werk ik als evolutionair bioloog aan mijn promotie- en postdoc onderzoeken!

Bij evolutie denkt men al gauw aan een proces waarbij gestreefd wordt naar perfectie, maar niets minder waar... Evolutie op zichzelf is namelijk helemaal niet doelbewust. Het volgt een aantal basis principes, waarbij soorten zich continu aanpassen aan een veranderende (of gelijk blijvende!) omgeving.  Een soort is dan ook nooit per se 'af'. De aanpassingen zijn eigenlijk alleen mogelijk doordat er soms 'foutjes' in het DNA zitten: dat zijn de zogenaamde mutaties, die zorgen voor de zogenaamde genetische diversiteit. Mutaties kunnen een nadeel, maar ook juist een voordeel opleveren - of gewoon neutraal zijn.

Fascinerend, toch?
 
Helaas staat de natuur momenteel onder druk, voor een groot deel door toedoen van de mens. Doordat bijvoorbeeld plant- en diersoorten in aantallen verminderen en populaties steeds kleiner worden, ontstaat het risico dat er niet genoeg 'gewenste foutjes' (ofwel, mogelijk voordelige mutaties) meer over blijven in het DNA van die soorten om zich nog verder te kunnen evolueren. Aan de andere kant ontstaat het risico dat 'ongewenste foutjes' (ofwel, de mogelijk nadelige mutaties) juist de overhand gaan nemen.

Ongewenste foutjes kunnen voor problemen gaan zorgen, bijvoorbeeld in de vorm van inteelt in kleine, geïsoleerde populaties. Die zijn bijvoorbeeld in verdringing geraakt door een versnipperd leefgebied en nog maar weinig genetisch divers. Of juist door het tegenovergestelde: uitteelt. Hierbij ontstaat een genetische cocktail van verschillende populaties - of zelfs verschillende soorten - bijvoorbeeld door onnatuurlijke kruisingen. Biologen noemen dit ook wel admixture, of genetic pollution. 

Van dat laatste is bijvoorbeeld sprake wanneer de mens exotische soorten uitzet in het leefgebied van inheemse soorten. Als deze soorten kunnen voortplanten, ontstaan er bizarre kruisingen: evolutionair gezien is dat eerder schadelijk dan gunstig. Ook als de soorten niet kunnen voortplanten, maar wel concurreren om leefgebied en voedsel bijvoorbeeld, dan kunnen exoten eveneens schade aanrichten door de inheemse soort te verdrijven, of ze brengen nare ziektes mee naar nieuw terrein.

O nee! Wat nu?

Het verdwijnen van natuurlijke leefgebieden, inteelt, en de verspreiding van exotische soorten en ziekten vormen dus allemaal problemen voor de natuur. Bovenop het feit dat vele soorten zich sowieso al moeilijk aan kunnen passen aan de te snel veranderende, menselijke omgeving. Soorten gaan daarom hard achteruit in aantallen of staan zelfs op het randje van uitsterven. Dat is een grote, intrinsieke drijfveer die mij motiveert meer te leren: als we namelijk beter begrijpen, kunnen we ook beter beschermen!

Dierenportfolio

Weten met welke dieren ik allemaal gewerkt heb? Houd dan mijn dierenportfolio in de gaten! Ik plaats hier regelmatig info over een diersoort of diergroep waar ik aan gewerkt heb.

Dit vind je allemaal op mijn site