Visiting the customs DNA lab in Amsterdam

22 jan, 2024

[English summary below]

Vorige week ben ik op bezoek geweest bij het Douane laboratorium in Amsterdam. Uit interesse ging ik er langs, samen met twee nieuwsgierige studenten uit onze onderzoeksgroep in Leiden: Sam en Floris. Het duurde even voordat ik alles wat ik er te zien en te horen kreeg, had laten bezinken. Maar toen ik dat gedaan had, ben ik dit blog gaan schrijven. Speciaal om jou een idee te geven van de indrukken die Sam, Floris en ik bij het Douane lab hebben opgedaan. Want, jeetje, wat doen ze daar bijzondere analyses!

Via LinkedIN had ik al een tijd contact met dé CITES Flora en Fauna vraagbaak van het Douane lab: Marco Houwertjes. Hij heeft ons die dag rondgeleid en is al dertig jaar werkzaam op het lab. Momenteel runt hij het Cluster Flora & Fauna, waarbij vooral onderzoek gedaan wordt naar materialen van (overleden) dieren, planten en andere organismen. Mensen proberen deze items -  soms op de gekste manieren - mee het land in te smokkelen. Aan het Douane lab de taak om uit te zoeken of zoiets legaal of illegaal verloopt. Dat heeft vaak alles te maken met de beschermde status van de soort. De soort weten te identificeren is dus waar het vooral om draait - en soms gebeurt dat aan de hand van DNA monsters! [tekst gaat verder na de foto]

Pas bij aankomst realiseerde ik mij dat het laboratorium gevestigd is in een gebouw waarin ook de belastingdienst zich bevindt. Ik maakte een foto van het pand en dat werd opgemerkt door twee bewakers. Toen ik naar binnen liep, wachtten ze me op en vroegen ze waar ik voor kwam. Ik, die voor hen stond te wiebelen op mijn hakken, met mijn oordopjes nog in en met mijn split-dyed haren in een strakke knot bovenop mijn hoofd, antwoordde vrolijk:  "ik kom voor het DNA cluster van het Douane laboratorium". Even een verbaasde blik van de mannen - wat ik inmiddels wel gewend ben, zie daarvoor dit verhaal - en toen verwezen ze mij naar de balie. Ik haalde mijn paspoort alvast tevoorschijn, want het gaat hier allemaal volgens strakke regels. Sam en Floris sloten in de tussentijd ook aan.

Op het laboratorium hebben wij vol bewondering mogen aanschouwen waar Marco zich dagelijks mee bezig houdt. Van het onderzoeken van in beslag genomen beeldjes van ivoor en laarzen van slangenleer, tot aan hele vloerkleden van ijsbeervacht met kop en al er nog aan. Het zijn allemaal items die de medewerkers van dit lab kunnen tegenkomen. Zelf heb ik altijd een interesse gehad in wildlife crime, wildlife trade en poaching. En in het maatschappelijke bewustzijn hieromtrent. Daarover raakten we natuurlijk ook in gesprek tijdens de rondleiding. [tekst gaat verder na de foto]

We keken onze ogen uit op het lab. Er waren verschillende laboratoria voor de DNA-onderzoeken en uiteraard stonden er herkenbare machines: PCR apparaten, een 'bioanalyzer' en ook een zogenaamde 'Sanger sequencing machine'. Die laatste is bedoeld om korte fragmenten van DNA, die vermenigvuldigd zijn met behulp van de PCR techniek, uit te kunnen lezen. De hele 'crime scene investigation pipeline' is dus als het ware in dit laboratorium aanwezig.  Van het extraheren van DNA uit weefselcellen, beenmerg en tanden, tot aan het genereren van de genetische data. Dat gebeurt allemaal hier. En dat is niet het enige.

Naast dat hier (il)legale flora en fauna zaken uitgezocht worden, vinden hier ook allerlei andere onderzoeken plaats door specialisten uit andere vakgebieden. We liepen langs een cabine waarin de tabakssamenstelling van sigaretten onderzocht wordt, we zagen een elektronenmicoscoop waarmee de microstructuur van onder andere textiel en weefsels geïnspecteerd kan worden, en we kwamen in een lab-ruimte waar misbruik van rode diesel aangetoond kan worden - rode diesel is goedkoper dan gewone diesel door een lager accijnstarief, maar sinds 2013 is dit type brandstof alleen voor voertuigen uit de scheepsvaart bestemd. Ook leerden we zelfs over een 'schoenzool-schuur-machine'. Daarop wordt getest of de zool van een schoen wel zo lang meegaat als de leverancier aan de klant belooft, door dus letterlijk die zolen helemaal op te schuren! [tekst gaat verder na de foto]

Ja ja, mensen liegen en bedriegen en doen dingen die eigenlijk niet mogen. Soms bewust, soms onbewust. Het is maar goed ook dat er experts zijn die hier onderzoek naar doen, zeker als het gaat om shady wildlife business. Vooral educatie en voorlichting zijn hard nodig - en dat is exact waarom Marco de tijd vrij gemaakt had om ons te ontvangen. Om ons van alles te leren, te laten zien. Hij gaat ook geregeld op pad; hij organiseert exhibities bij musea, hij verzorgt workshops aan studenten, hij werkt geregeld op locatie op Schiphol bijvoorbeeld, en hij neemt mensen zoals ons mee op sleeptouw. "Om elke dag iets positiefs te maken van dergelijke situaties, in de hoop dit om te zetten in iets goeds".

En dat is de boodschap die ik die dag mee naar huis heb genomen. Ik hoop dat ik als biologe op mijn eigen manier ook kan bij blijven dragen aan natuurbehoud en dierwelzijn. Jij ook?

English summary:

Last week, I visited the Customs Laboratory in Amsterdam together with two curious students of our group in Leiden:, Sam and Floris. We were shown around by Marco Houwertjes, a CITES / Flora and Fauna expert with 30 years of experience at the lab. The lab specializes in analyzing materials linked to smuggling, often related to animals, plants, and other organisms. Their primary task is to determine the legality of such items, which has everything to do with the protected status of the species being smuggled. Sometimes, doing DNA research provides the answer.

The laboratory shares its premises with the Dutch tax authorities, and when I took a photo of the building upon entering, I drew the attention of two security guards. They were surprised to hear I was visiting the DNA cluster of the customs laboratory (don't worry, I am used to this - see also this blog I once wrote). Once we were inside after a thorough passport check, we were amazed by Marco's work, which includes examining various seized items: from ivory figurines to polar bear fur rugs. We saw the craziest items.

Inside the laboratory, we were impressed by the state-of-the-art DNA research facilities! We saw PCR machines and sequencing equipment. The lab handles the entire "crime scene investigation pipeline" itself, from extracting the DNA to generating the genetic data. But there were clearly also other professions in the lab. Activities ranged from analyzing the composition of tobacco cigarettes, inspecting microstructures using electron microscopes, and testing product durability and safety, for instance for toys or clothes.

Marco's dedication to education and outreach left me with a lasting impression. He actively engages in activities like museum exhibitions, student workshops, in situ work at the airport, and, for instance, taking individuals like us on an exclusive tour. Personally, I have always had an interest in wildlife crime, wildlife trade, and poaching, and I strive to raise awareness about these issues in my own work as well. How about you?

Special thanks to the Customs Laboratory in Amsterdam!